José Manuel Bujanda
Batzuek katastrofismoa predikatzen dute. Gezurretan ari dira eta badakite. Badakite ez dutela egia, egi osoa gutxienez, esaten. Eusko Jaurlaritza ahultzen saiatzen dira, nola edo hala. Bai, horixe da helburua, Eusko jaurlaritza ahultzea handik eta hemendik, arrazoiarekin eta gabe. Bada: irakurri eta entzun nahi, eta dezakeenak, entzun dezala, eta ulertu eta onartu ere baita ere.
Bai, noski, arazoak ditugu, guztiak bezala, baina gaindituko ditugu, ez gara jaio berriak. IKUSPEGIaren arabera (Immigrazioaren Euskal Behatokia), Euskadin hazi da gehien ikasle atzerritarren tasa, eta, era berean, itunpeko sarean matrikulatzen diren ikasle atzerritar gehien daude, Estatuan baino 10 puntu gehiago. Gainera, datorren ikasturtean finantzaketa publikoa jasotzen duten ikastetxe guztiak ikasle horientzat plazak erreserbatzera behartuko dituen autonomia-erkidego bakarra gara, horrela eskola-segregazioa eragozteko bidean beti ere. Bide batez, HEZKUNTZAz ari garela, DBHko eta BATXILLERGOko ikasleak lehenengo postuan daude titulazioa lortzen duten ikasleen ehunekoaren rankingean. 2020-2021 ikasturtean, DBH amaitzean graduatua izateko proposatu ziren ikasleak % 88,7 izan ziren, Estatuko batez bestekoa baino sei puntu gehiago, eta titulua lortu zuten batxilergoko ikasleak % 66,6 izan ziren, Estatuko batez bestekoa baino 16 puntu gehiago. Eta DBHri dagokionez graduazio-tasa % 82,2koa izan zen, 2018-2019koarekin alderatuta, pandemia baino lehenagokoa, ehuneko 3,5 puntuko igoera suposatzen duena.
Beste adierazle bat: RGI (DSBE) dela eta, duela urtebete baino 3.310 hartzaile gutxiago dira, % 6,3ko jaitsiera beraz. Datu ona eta bi arrazoirengatik: lehena, pertsona horiek guztiak atera ahal izan direlako euskal gizarte-babeseko sistematik. Eta bigarrena, babes-sistema ona dugulako. Euskadin oinarrizko errentaren sistema propioa ez bagenu eta Espainiakoa aplikatuko balitz, onuradunek 87,5 milioi euroko laguntza baino ez lukete jasoko. Baina daukagunez, gizarte-laguntzaren onuradunak askoz gehiago izan daitezke, eta guztien artean 467 milioi jaso dituzte guztira. Eta Eusko Legebiltzarrean onartutako DSBEaren lege berriarekin % 8,5 handitzen da, 800 euroraino. Joan den azaroan, El Pais egunkariak zioen Alemaniak bere gizarte-politika aldatu zuela Scholz-en erreforma handiarekin. Eta zein izan da kantziler sozialdemokrataren erreforma handi hori? Bada, Alemaniako oinarrizko prestazioa 53 euro igotzea, 502 euroraino. Interesgarria da, beraz, gure DSBEan aurreikusitako 800 euroekin alderatzeko orduan.
Bide batez, OSAKIDETZAren pribatizazioaren ustezko gezurrari dagokionez: osasun-itunak ez doaz aurrekontuaren % 5 baino gehiago. Eta bitxia da euskal osasun publikoaren ustezko defendatzaileen ardurarik gabeko kanpaina honen onuradun nagusia osasun pribatua izatea. Zeren nori egiten dio mesede sistema publikoari buruzko zalantzak sortzeak? Galdera ona, erantzuna zuzena ere, Aseguru pribatuak hain zuzen. Eta AIREFen arabera, Euskadiko osasun publikoak Estatuko batez besteko finantzaketa % 15 puntutan gainditzen du, 4.639 milioi euro 2023rako (2.114 euro per capita). Gainera, gaur egun 358 osasun-langile gehiago daude, 31.000 langile guztira, eta 7.642 plazako lan-eskaintza publikoa ireki berri da bitartekoak egonkortzeko. Azken datua: Granadako Medikuen Sindikatuak lehen mailako arretako medikuen soldaten taula argitaratu du: Nafarroan 3.447 euro, Katalunian 3.325 eta Osakidetzan 4.118 euro. Osakidetza ez da perfektua, ez, onena, bai.
Amaitzekotan: INEren arabera, Euskadi lehenengo erkidegoa da per capita errentan, enpleguan eta hezkuntzan, baina ezkorra eta mesfidatia da. Bai, arazoak ditugu, baina gaindituko ditugu. Arduragabeki larritzea, egia osoa ez esateak populismo tranpati eta sektarioa da, alderdikoia, letra larriz idatzitako politikaren aurpegirik txarrena. Horrela pentsatzen dut, horregatik horrelaxe esan eta idazten dut. Historiak bakoitza bere lekuan jar dezala. Onar dezagun duguna eta hobetu behar dena. Bedi bada.
