Igor Goitia
Vasconian Krutwigek Euskalerriak bere bilakaeraren bilakaeraz nazionalismo-arotik marxismo-arora, edota materialismo dialektikorako arora, igaro behar zuela aldezten zuela aurreratu nuen aurreko artikuluan. Honako honetan, arrasto horri segika, aurreraxeago egingo dut. Izan ere, Nazio-arotik aro berri horretarako pasabide delako hori ez du horren literalki defendatzen Vasconian Krutwigek; horren aldezpen zein oinarriztapen ukaezin bat egiten du, baina ez horren literalki, ez horren argi eta agerika (estalbide edo zeharbide oso aipatzeko moduko bat erabiltzen du eta). Pixkana-pixkana joango naiz deskribatzen zer-nola egiten duen.
Bere aldezpen, argudio, zein aldarriei behar bezala erreparatzeko behar adinako denbora eman eta gero, ikusiko dugu, beroiek aro dialektikoan murgilduriko Euskalerri zeharo berri batenak direla argi eta garbi, baina, halere, egiari egia zor, ikusiko dugu nola berak, literaltasunari dagokionaz, ez duen hola hola botako azken aldarrikapen hau. Kontuan izan dezagun orduko euskal gizarte eta gazteriak nazionalismo historikoan zituela bere erroak eta erreferentea; bestetik, komunismo ideia orduan arrotzegi zen gizarte hartan. Hortaz, erronka hori ezin segituan, zuzen eta agerika aurrera eraman; zigi-zagean antzo izan beharko, zeharbidez beharko zuen egin derrigor. Euskalerrirako estadio berri hori, barne-muinaz zein ondorengo eduki zehatzez, funtsa zeharo materialistakoa zena, dudarik ez, baina berau nazionalismo-janzkeraz saldu/defendatu behar izan zuen – bere irudiko estrategia hutsa zena, gure ikuspegitik estrategia zehatz eta tranpa-tranpatia zen.
Aipatu behar da baitere, gerora, 80ko hamarkadan, Krutwig-ek bere abertzaletasunean jarraitu zuela irmo marxismoa ukatu eta gero. Beste hainbat abertzaleri gertatu bezala, garaiaren nazioarteko haizeek eraginda, pentsatu zuen marxismoa izan zitekeela euskal nortasunarentzat gordailurik onena, orduan munduan gertatzen ari ziren askapen mugimenduen ariora. Jon Mirandek gauza berdina pentsatzera iritsi zen, alegia, gizarte demokratikoek ez ziotela euskal abertzaletasunari aukerarik ematen eta beharrezkoa zela munduko indar totalitarioekin lerratu, euskal nortasuna salbatzeko. Horrengatik zioen (Jon Juaristiren “El Bucle melancólico” liburuaren zita da hau):
“No veo movimiento entre los nacionalistas vascos; estoy seguro de que no nos traerá nada bueno aliarnos con esas dichosas Mestein Democracies. En mí opinión, podríamos haber jugado estas bazas:
1.º Haber colaborado con los alemanes cuando fueron los amos aquí, pero ahora nuestros hermanos de más allá del Rhein están kaput…
2.º Unirnos con los estalinistas. Pero nuestros creyentes vascos no podrían aceptar esto.
3.º Aliarnos con otros pueblos y razas pequeñas de Europa: los nacionalistas vascos nunca han intentado entrar en relaciones con ellos (en estos días, los franceses han condenado a muerte a un patriota bretón. Estoy seguro de que ni el Gran Señor Aguirre ni las otras personalidades de JEL hablaran en su favor).
Estando así las cosas, ¿por qué seguir trabajando en el mundo del eusquera? Seguimos escribiendo poesías en vasco mientras en nuestro pueblo se mueren el eusquera y los vascohablantes. Y cuando un pueblo se muere, no hay resurrección para él, aunque sea cristiano.
¿Qué pasará? Los americanos están armando a Francia con vistas a una guerra contra los rusos. Quizá la Casa Blanca ayude también a Franco. Y si no lo hace, pondrá una barrera en los Pirineos, y, entonces, adiós Euskadi.
Nuestra única salvación estaría en que los alemanes levantaran un ejército o que los rojos ganaran la guerra, pero no espero que las cosas salgan así”
Baina, une horretan, Krutwig-ek gogoz besarkatzen zuen teleologia marxista. Uste zuen beharrezkoa zela honen gradualismoa Euskalerriara aplikatu. Horrek suposatzen zuen abertzale-demokrata ideologia eta historia ukatzea eta, beharrezko heinean, baliatzea ere. Estadio berri horretaranzko bidea zertzen joate aldera, delako estadio hori materialista hutsa ez, baina nazionalismo berri bati zegokiola sinestarazi behar zien ordurarteko gazte nazionalistei; nazionalismoa etorkizunean bizirauteko, bide posible bakarra irekiko liokeena nazionalismo berritzaile itxurapeko delako hori baino ez zegoen, orduko nazioalismoa zaharkituari kontrajarritako nazionalismo berritzaile huraxe.
Horretarako, lehenengo eta bat Sabindar jatorriko nazionalismoa ondo desitxuratzen ahalegindu behar zen ezinbestez. Honi esentzia-nazionalismoa izatea leporatuko dio etengabe eta berorretaz zeraxe esango digu: mota honetako nazionalismoak tematuegiki begiratzen die arrazari, kulturari eta tradizioari, baina betiere aldakortasunik izan beharko ez luketen zerak bezala, kosta ahala kosta bere berean, are lehengo berean ere mantendu beharrekoak antzo. Berorri esentzia-nazionalismoa deitzearekin nahiko ez eta, horrekin bateratsu ere, delako esentzia-zaletasun hortik hertsiki segituko zen estatikotasuna salatu maltzur-maltzurki: Etnia eta berarekin loturiko bereizgarriak bere horretan mantendu nahi izateak, aldaezinki mantendu nahi izateak, gizarte-eraldaketarako lege garaikideen esanetara jarri gabe, etnia eta nazioa bera hilaraztea da, berant baino lehen berau hilotz bilakaraztea. Tema-tematuki nazionalismo historikoa desitxuratzen ahaleginak eta bi egin zituen, eta batzuetan berau zinetan are nazionalismo izateari utzi izana, edo sekulan izan ez izana, leporatu ere.
Etniaren oinarritik bertatik hasi zuen bere ideologia-oinarriztapena, betiere, berau (eta berorren eduki antropologikoak), ohiko gizarte-zientzien trataeretatik zeharaldatuta eta, hortaz ere, une oro berera eramanez. Guztiarekin ere, etnia eta nazioaren arteko muga zehatza zedarritzeari garrantzizko ere garrantzizko iritzi zion; izan ere, beroien artean jauzi oso kualitatiboa ikusi zuen. Bere esanetan, talde batek nazio-ezaugarritzapena izan dezan segidako bi baldintza hauek eman behar ziren ezinbestez: etniaren baitango edukiaz kontzientzia garbia izan, bateko, eta, horrez batera, besteko, hortik segiko den talde-borondate argi bat. Ideia beraxe azaltzen du ezinago argi ETAren Liburu Zuriak:
“El nacionalismo que quiera ser algo efectivo tiene que representar una tarea, ser un ideal con futuro, en torno al que se agrupen mental y materialmente hombres que se crean unidos, por uno u otro factor, a tal tarea nacional… Estos factores, que separan un pueblo de otro, dan a las personas que participan de ellos la conciencia de corresponder a un grupo humano diferente al de los vecinos. Cuando estos factores étnicos o nacionales existen pero los individuos que los poseen no tienen conciencia de su personalidad se habla de una etnia. Si la etnia adquiere conciencia de su personalidad se habla de una nación. Ahora bien, la nación sólo existirá verdaderamente cuando esta conciencia nacional lleva a los hombres a realizar un destino común”
Krutwigek nazioa eta bere zer-nolakoa ez duela era esentzial batean ulertzen esango du, ez duela ikusten denboran zehar aldaketarik jasaten ez duen zera gisa; modu dinamiko batean baizik. Eta horrek ahalbidetzen du faktore objektibo hauek dinamikoak izatea eta mutatzea, bere ustez, eta horren ondorioz nazio baten biziraupena bera:
“La nacionalidad es dinámica, algo que vive, y querer definirla como algo estático es matarla o tratarla como una momia”
Aipaturiko dinamikotasunaren beharrezkotasuna da seguruenera Vasconia idazlanaren ekarpen nagusienetariko bat. Krutwig-en Vasconian euskal herriaren ezaugarriak era estatiko batean babestu nahi izana ikusi nahi duenak obra honetaz ez du zipitzik ere ulertu. Baina dinamikotasunaren aldezpen horrek – berenez eta printzipioz inongo eragozpinik sortu beharko ez ligukena- badu bere baitan amarru izugarri bat. Izan ere, inoiz ez dugu dinamikotasun-behar hori zalantzan jarriko nazioaren kontzeptua jorratzen dugunean, baina, berak egiten duen dinamikotasunaren aldezpena besterik da: ematen du, nonbait, dinamikotasun delako hori soil-soilik eta derrigorrean materialismo dialektikoaren eskutik etor litekeela.
Euskal nazionalismo historikoaz eginten duen deskribapen ezin kritikoagoak, horri muturreko esentzialismoa leporatu izanak, berorren ezaugarririk azpimagarriena bilakaera sozial eta historikoaren aurkako joera argi bat edukitzean dela esatera bultzatuko du Krtuwig. Eta zeharbidez, azken ezaugarri honengandik berarengandik ondorioztatuko digu ustezko nazionalismo horrek nazionalismoa izateko ez duela bigarren eskakizun-baldintza betetzen, alegia, bere estatikotasun historiko horretan tematurik, berez eta izatez ez duela talde-borondatea bultzatzearen baldintza betetzen jada. Eta maltzurki egindako parekatze horretatik bi ondorio garbi nahi ditu luzatu bere idazlanaren muinak:
-Batetik, berdinketa horren ondorio zuzenaz, sabindar jatorriko nazionalismo historikoa zeharo indarge, are betiko jokoz kanpo ere utzi.
-Eta bigarrenik, hori eginda, nazionalismo itxurapean (soilik itxurapean) bere proiektuari, finean eta soilik klase-irraultzarako zen proiketuari, bide zabala ireki.
Ikusi dugu, beraz, bere idazlanaren larria ez datzala soilik proiektu materialista bat euskal nazionalismo mozorropean saltzen saiatu izanean, baizik eta euskal zinezko proiektu nazionalista, alegia, nazionalismo historikoa bera ere balizko nazionalismo-eredu onargarrietatik zeharo bazter utzi nahi izanean. Arikulo honi jada amaiera emate aldera, nire aspaldiko Goiz Argirako artikulu batetiko adierazpen bat baino ez dut ekarriko hona (El hecho nacional desde el prisma zubiriano izenburupekoa); izan ere, artikulu honetan, inondiko ikuspegi materialistatik idatzirik ez zegoena, hurrik eman ere, Zubiriren talde-filosofia eta metafisika baliaturik, nazio kontzeptuari kontu egin nahi izan nion:
“Sea cual sea la causa por la que se originó un pueblo, esté perdurará en la historia en tanto en cuanto sepa preservar su esencia. Y un pueblo preserva su esencia si sigue aportando al individuo una manera atractiva y concreta de enfrentarse al mundo. Hoy es el día en el que la distancia entre los pueblos es cada vez menor, el día en el que en sí, cualquier pueblo puede extinguirse de un día para otro. El individuo, por otro lado, no está capacitado para enfrentarse por sí sólo al mundo, para hacerlo necesita llenar su haber de las posibilidades que le brindan los demás. Desde este punto de vista, que un pueblo subsista o no en un mundo más turbulento y globalizado que nunca dependerá de su capacidad o no de aportar una fórmula concreta para enfrentarse al mundo y del atractivo comparativo de la misma con respecto a la de otros pueblos. En este aporte subyace la perduración de un pueblo como tal… (p12)”
“Como ya he afirmado y recalcado, la naturaleza cuasi-sustantiva de un pueblo nos lleva a afirmar que el ser de su ser se da siendo. Hay que tener muy en cuenta que un pueblo es siempre el mismo siendo siempre diferente. Un pueblo es pueblo en tanto en cuanto perdure su esencia, pero esta se va actualizando en el transcurso de la historia. Un pueblo va cambiando, aún siendo siempre el mismo (misma esencia), es siempre diferente. Va cambiando, muchas veces por influencias de otros y por decisiones y caminos por los que va optando por de forma voluntaria. Cualquier intento de congelar el devenir lineal imparable de un pueblo lo pervierte y puede poner en peligro la subsistencia del mismo.”(p.13)
Egia da, artikulu egileak esaten duen bezala, frankismoaren hotzean (batez ere 50garrengo hamarkadan) esperantzarik ia ez zegoenean euskal kausarentzat Franco amerikarren aliatua bilakatu zelarik, hainbat abertzaleek marxismora jo zutela askapen bide bila eta aliantza politika berri bat eraiki nahirik.
Miranderen zitak horixe adierazten du: frustrazioa (mendebaldeko demokrazien aurrean), desesperoa eta itxaropen berri baten bilaketa. Ordukoan ulertu zitekeena (hein horretan ulertu behar da ere Krutwig beraren postura) orain ulergaitza gertatzen da.
60garrengo hamarkadaren askapen mugimenduek tiraniak direla erakutsi digute. Eta ENAM bera logika tiraniko horren baitan ibili da beti. Gure herriak garapen ekonomiko eta sozial berezia jaso du, eta, halaere, suntsipen globalaren profetak ugaldu dira gure artean.
Ondo, bestalde, Goitiak artikuluaren amaieran egiten duen kontraposizioa. Krutwig-ek ez zuen, une horretan, euskal esentziarik ametitzen eta beraz, maila batean, gure herria egitasmo global baten partaide bilakatu behar zen, pirineotako artzaren moduan habitat delakorik gabe estingitu behar zen espezie baten antzekoa izan nahi ez bazuen.
Zubirik, ordea, ikusten du dimentsio dinamiko bat badagoela ere giza gauzetan, gizakiak beste gizakien frutu garela. Kontinuitatea eta egokipena aldarrikatzen ditu, orduan, nortasun bizi baten zeinu bezala.
Krutwigek eta ETAkideek ohiko abertzaletasunari egindako kritikak ez du bermerik, EAJ partido moderno gisa sortzen baita eta ekiten baitu hasera-haseratik. Krutwig-ek, bestalde, badakusa jarraikotasuna dagoela Euskalerri eta Euskalerri izandako eskualdeetan euskal nortasunaren berezitasun askoeri dagokionez. Horregatik eraiki zuen Vasconiaren konzeptua. Esan behar da konzeptu hori ez duela berak inbentatzen, Bernardo Estornes Lasa jelkide erronkarriarrak baizik bere 1952ko liburuan, «El Ducado de Vasconia» deitzen dena. Krutwigek erreproduzitzen duen mapa Estornes-en mapan oinarrituta dago.
Beraz, zuen arabera, Krutwigek inpernuko marxismo zitala zabaldu nahi du eta euskal abertzaletasuna horretarako aitzakia bat besterik ez da. Kar, kar.
Galderatxo bat: ba al dakizue PNVk sortu zenean katolikotasun erradikala zalantzarik gabe euskararen eta independentziaren aurretik jartzen zuela? Francori palioa jarriko zion katolikotasun hori, bai. Beste galdera bat: noiz jarri du PNVk, bere 120 urteetan, euskara edo independentzia kapitalismo burges zapaltzailearen aurretik? Honen erantzuna neronek emango dizuet: SEKULA EZ. Poltsikoak bete eta gero gerokoak.
Ez dakit nik liburua osorik irakurri ote duzuen. Hala balitz, jakingo zenukete Krutwigek Sabino Aranari ondo egindakoak ere aitortzen dizkiola, edo PNVri eta elizari egindako kritikak ederki arrazoituta daudela. Eta Vasconiako «marxismo» hori konkistatzaileak etorri aurretik Euskal Herrian izan genuen sistema dela, eta oraingoa baino bidezkoagoa.
Jakin al liteke zein engainatu nahi duzuen bi artikulu hauekin?
Ene lagun maitea:
Krutwig-en obrak argi eta garbi dio bere izenburuan «estudio dialéctico de una nacionalidad». Eta «dialektika» hori materialismo dialektikoa da. Krutwig-ek esaten du ikuspegi marxista dela bere obra horren iturburua, orduan marxismoa berarentzat zientifikoa zelako. Ikus 349 horrialdean: “El marxismo quiere resolver las contradicciones que se observan en la Naturaleza. Se puede decir que el marxismo ha descubierto la realidad natural, histórica y lógica de las contradicciones. Así su avance victorioso en la sociedad moderna, donde las contradicciones son evidentes, es una consecuencia lógica».
Beraz, Beste Bat maitea, ¿zertara dator horrelako far itzelak autoreek egi biribila esan dutelako? Portzierto, Krutwig-ek Maoren liburuska gorria euskarara ere itzuli zuen. Eta berak bere burua lehen komunista abertzaletzat jotzen zuen. ¿Zer gerttzen da, Beste bat? Intoxikatzera zatozela edota huts hutsik arazo honetaz ezerez ez dakizula?
PNVren katolikotasunaren inguruan bi gauzatxo esango nizkizuke, ene laguna: lehena, PNVk sortu zuela euskal abertzaletasun politikoa. Hau da, bera da abertzaletasunaz hitzegitean hartu behar den erreferentzia puntua; esan genezake, katolikotasunik gabe ez litzatekeela Euskal Herrian abertzaletasun politikoa eta euskararen aldeko mugimendurik gertatuko. Hori horrela gertatu delako.
Bigarrena, PNVk Eliza espainol eta Batikanoaren kontrako bidea hartu zuen 36ko gerra zibilean. Beraz ezin liteke esan (zuk esaten duzun bezala) katolikotasun ofiziala abertzaletasunaren gainetik jartzen duenik. Beraz beste behin ere gezurra diozu ala indokumentatu bat zara.
Zuk bai ez duzula Vasconia irakurri. Kristonak esaten ditu Sabino Aranari buruz (Hitler baino arrazistagoa dela eta horrelakoak; Jose Antonio Agirre eta Jesus María Leizaolari kristonak botatzen dizkien bezala).
Zu bai zarela engainatzaile nazkagarri, indokumentatu eta abertzaletasunaren kontrakoa. Zuk ez duzu liburua irakurr edota liburuaren edukina tapatzen ari zara. Ezker iraultzaileko akolitoak gezurrean hezitutakoak zarete.
«Francori palioa jarriko zion katolikotasun hori». Francori palioa jarri zioten apezpikuek, ez katolizismoak. Gerran fusilatutako apaizek eta kristauek jarri zioten palioa?
Lapikoa borborrean, ezta?
Beste bat, artikulu hau biziki gomendatzen dizut: http://www.deia.com/2011/11/26/sociedad/historias-de-los-vascos/sabin-arana-euskara-egitasmo-politikoa-ere-da
Izan untsa
* Panpoxi:
Tira, hasteko lagun maite izendatzen nauzu, eta gero intoxikatzaile (?), engainatzaile, nazkagarri, indokumentatu, akolito eta gezurti deitzen didazu. Aholkutxo bat, panpoxa: gauza jakina da PNVren betiko hipokrisia hori, baina hala ere hobe zenuke pixka bat disimulatzen saiatu.
Vasconia ez dudala irakurri diozu. Irakurri dut, bai, bestela ez nintzen iritsiko batzoki honetara, liburuari buruz jendeak zer zioen interneten begiratzen hasita.
Krutwig komunista zela? Maoren liburu gorria euskaratu zuela? Eta? Vasconian defenditzen duena «marxismoa» dela? Ba, ez behintzat marxismo sobietarra bere horretan. Liburua irakurtzean ikusten da Euskal Herria «komunista» zela bere erara, hainbat arrazoirengatik. Gero kapitalismoa, burgesia eta gainerakoa sartu ziren arte. Horren alde egiten du Krutwigek. Eta artikulu honetan esaten da Krutwigen abertzaletasuna horra iristeko aitzakia bat besterik ez zela. Eta ez da hala inondik ere. Vasconian esaten den bezala, askapen nazionalak askapen ekonomikoarekin batera etorri behar du. Hori kritikatzen dizuet nik, eta are gehiago PNVri edo ingurukoei, bizitza osoan kapitalismo basatia abertzaletasunaren gainetik jarri ondoren.
Zure 3. paragrafoan alderdiko karneta erakutsi duzu eta ondo geratu zara. Baina hain azkarra izanik jakingo duzu XVI. mendean jada «Euskal Herria» hitza idazten zela «Euzkadi» magiaz asmatu aurretik, edo PNV baino lehen Lingua navarrorumean mintzatzen ginela, edo Lore jokoak izenekoak ere bazirela PNVren aurretik, edo Agosti Xaho ere PNV baino lehen jaio zela, edo PNV baino mendeak lehenago hemen bazela erreinu euskaldun independente bat. Eta «katolikotasunik gabe ez litzatekeela euskararen aldeko mugimendurik gertatuko»… Mesedez, panpoxa, mesedez. Jende askok gogoan ditu oraindik txikitan euskaraz hitz egiteagatik fraide eta monjek emandako ostiak, beraz ez alferrik ahalegindu.
Ezin omen liteke esan katolikotasuna abertzaletasunaren gainetik jartzen zutenik. Nik dakidala umeak beti bataiatzen jarraitzen zuten, baina umeei euskaraz irakasten ez beti. Baina irakurri gure Sabino Arana santu katoliko erdaldunak esaten zituenak, Martini idatzi diodan erantzunean.
Krutwigek kristonak esaten dituela Sabino Aranari/Jose Antonio Agirreri/Leizaolari buruz? Ez, panpoxa. Arana existitzen ez den arraza batekin bueltaka ibiltzen zela beste guztiaren gainetik, edo PNVko euskal hiztun askok ez zietela seme-alabei euskararik irakatsi (Krutwigek aipatzen duen desnazionalizazioa), edo Leizaolarentzat Nafarroa ez zela «Euzkadi», edo 1937 inguruan PNVk independentzia ahaztu eta izan zuen jarrera estatutista lotsagarria, besteak beste, horiek denak salatzea ez da «kristonak» esatea. Hori egiak esatea da, PNVri eta zuri min ematen badizue ere.
Eta abertzaletasunaren kontrakoa ez naiz ni, panpoxa. Hori PNV izeneko alderdi bat da, gaur arte behintzat. Agur eta ondo izan.
* Kepa Igeari:
Eliza katolikoa erakundeak jarri zion palioa Francori edo erakundearen onespenarekin jarri zioten, gutxienez. Horren kontrako apaiz eta kristauak bazirela hemen? Bai, noski. Eta? Ni erakundeaz eta PNVz ari nintzen. Elizak frankismoaren eta genozidioaren aldekoa izaten jarraitu zuen, eta PNVk elizaren aldekoa. Horregatik da JEL zalea.
* Martini:
Eskerrik asko artikuluagatik. Artikulu hori idatzi duenak borondatea izango du, baina ez daki euskaraz idazten. «Euskara egitasmo politikoa ere da» izenburua bera okerra da. Euskara egitasmo politikoa ere bada.
Nik ez dut esan (Krutwigek ere ez) Arana euskararen aldekoa ez zenik. Baina erlijioa euskararen aurretik jartzekotan, horrek ez du ezertarako balio. Hona Aranaren pailazokeria batzuk, espainolez idatzi zituenak:
«Si nos dieran a elegir entre una Bizkaya (sic) poblada de maketos que sólo hablasen el euskera y una Bizkaya (sic) poblada de bizkainos que sólo hablasen castellano, escogeríamos sin dubitar esta segunda, porque es preferible la substancia bizkaina con accidentes exóticos que pueden eliminarse y sustituirse por los naturales a una substancia exótica con propiedades vizcaínas que no podrán cambiarla».
«Si fuese moralmente posible una Bizkaya (sic) foral y euskaldun (o con euskera), pero con raza maketa, su realización sería la cosa más odiosa del mundo, la más rastrera aberración de un pueblo, la política más inicua y la falsedad más estupenda de la historia».
«Proclamo el catolicismo para mi Patria, porque su tradición, su carácter político y civil, es esencialmente católico. Si no lo fuera, lo proclamaría también, pero si mi pueblo se resistiera, renegaría de mi raza; sin Dios no queremos nada».
«Juan-Goikua. Bizkaya (sic) será católica, apostólica, romana, en todas las manifestaciones de su vida interna y en sus relaciones con los demás pueblos… Anteposición de Juan-Goikua a Lagi-Zarra. Bizkaya (sic) se establecerá sobre una completa e incondicional subordinación de lo político a lo religioso, del estado a la Iglesia».
Dena dela, Arana euskararen alde zegoen erabat eta halaxe aitortzen zaio Vasconian. Baina Krutwigek dioen bezala eta zoritxarrez, bere alderdiko ondorengoek ez zuten kontutan hartu hori. Hortik datorkigu gaurko PNVko Bilboko alkatearen euskara, besteak beste.
Ontsa izan zu ere.
Ene Beste Bat laztana:
Orduan egia da autoreek diotena, alegia, Krutwig-ek marxismoa zabaldu nahi zuela. Zertara hortaz autoreei botatzen diezun far gaiztoa? Intoxikatzailea deitu zaitudala? Noski agerian utzi duzu halakoxea zarela, ametitu egiten baituzu beraiek diotena, nik noski zita hori jarri eta gero. Behar da bekoki halakoa ukatutakoa ametitu eta gero gainera petxua ateratzeko.
Gauza bat da Krutwigek euska gizarteari egozten dion «komunismo» primitiboaren teoria (gero ETAkoek errefusatuko zutena, porzierto) eta beste gauza berak inposatu nahi zuen sistema marxista. Gauza erabat desberdinak dira bata eta bestea. Noski euskal komunalaren aldekoak ez ziren marxistak, baina Krutwig bai osoki, zuk adierazi bezala. Euskal komunismo primitiboaren aitzakia gaur gaurko marxismo-leninismoa inposatzeko argudio bat zela agerian dago.
Askapen ekonomikoaren aitzakiarekin Sobiet Batasuna, Txina, Kuba eta Ipar Koreako infernuak sortu dira. Eta Euskalerrian ETA eta ENAMen ekintza odoltsuak jasan behar izan ditugu. Askapen ekonomikoa aitzakia da ere, tirania molde bat inposatzeko.
PNVk ez du sekula kapitalismo basatia defendatu, are gehiago, fatxismoaren kontra eratu zuen ejerzito oso bat. Eta horren kontura PNVko «kapìtalistek» (Ramon de la Sota, adibidez) bere ondasu guztiak galdu zituzten. Ikusten da zuek totalitarioek gezur ustel hori zabaldu nahi duzutela. Baina errealitateak uko egiten dio zuk esandakoari.
Euskal Elizak salbatu zituen ikastolak, euskal apaizek salbatu zuten euskara eta euskal kultura, munduko ezkerrak kaka egiten zionean Euskalerriari. Beraz txorakeri eta gezur gutxiago, Beste Bat, ikusten dala euskara eta Euskalerriaren historiari ez diezula inongo maitasunik eta nahiago duzula zure aitaponteen kakazaharra zabaltzea.
Mesedez, Beste Bat intoxikatzailea, mesedez, Beste bat gezurti galanta, kontuan izan Axular, Txomin Agirre, Barandiaran, Antonio Zabala, Arantzazuko praideak, Zarautzko frantziskanoak eta euskararengatik bizia eman duten milaka eta milaka euskal abertzale katolikoak, ETA eta ezker iraultzailea sortu baino askosaz lehenago lan egiten zutenak.
Ezetz zer, Beste Bat? Krutwig-ek hau dio Agirreri buruz: .
«La camarilla de ineptos que coreaban alrededor del antiguo jugador de fútbol, llamado José Antonio Aguirre y Lecube, con su acostumbrada visión política (?) iba a torpedear lo que ellos juzgaban impolítico, a fin de que se obtuviese de Madrid un Estatuto, que la República Española, ofrecía ahora, para que los vascos le sacasen las castañas del fuego».
Eta jeltzaleei buruz:
“(…) los seguidores de J.E.L. seguían las teorías tan racistas (aunque de un racismo estúpido, mucho más estúpido y más falto de base científica que el de los nazis alemanes) unidas a un fanatismo religioso que mana de estas normas sabinianas».
Foro de Ermuako espainolek ez dute halako zorroztasunik erakusten. Krutwig, zuek ezker iraultzailekoak bezala, gorrota diozute benetako abertzaletasunari.
Euskal eliza kristonak jaso behar izan zituen Francoren aldetik alzamenduaren lehen egunetatik, euskal apaizak eta fraileak erreprimituak eta fusilatuak izan ziren, hiru probintzietako gotzai nagusiak, Mateo Mugikak, herbestera jo behar izan zuen fusilamentutik salbatzeko. Eta noski hainba eta hainbat euskal apaiz eta erlijiosoek, euskal kultura eta hizkuntza defendatzeagatik, zigorra jaso zuten, baita gotzaiak ere, Añoveros, Bereciartua, Argaya bera… Intoxikatzaile nazkagarria zara benetan, Beste Bat.
Eskerrik asko Aranaren zitak ateratzeagatik. Zulu batek boerri buruz ala irlandar batek ingelesi buruzkoak ez dira ere txantxetakoak, herri zapalduak herri zapaltzaileari ez batizkio loreak botatzen. Baina ikusten da zu Foro de Ermuarekin bat egiten duzula euskal abertzaletasuna izorratzea baldin bada helburua.
Ezker iraultzaileko kastakoak alakoak zarete, euskal historia, abertzaletasuna eta kristautasunaren etsaiak, ezker eta espainola bezainbeste.
Agur bero bat
EAJ ez da «eliza katolikoa Erakundea»-zalea, 36ko gerra baino lehen jeltzale talde bat izan zen Vatikanon non Pio XIIa izango zenak «irizpide politikoak» eman zituen: españako eskuindarren alde egitea hauteskundeetan. «Agindua» ez zuen bete EAJk jakina. Beraz, «beste bat»en argudioa ezeztatzen da.
Beste auzia da «rerum novarum»a
Beste bat”, lehenik eta bat, zinez estimatzekoa, plazer bat, zure egunotako eskuhartzea Krutwigen jada aspaldi zaharreko artikulu honen arira. Bertzetik, egia aitor, ezin zurekin bat etorri, espero izaiteko zenez. Baina uretan sartu aitzin, zera adierazi lehenik eta bat: artikuloari atxiki beharko zinatekeela eta ez segi-segituantxe, horien edukiak bazter utzi, eta berehalakoan zure intereseko PNVren nazionalismo historikoaren kritika egin. Argi da Krutwigen obra hau MLNVren abertzaletasun dialektikoak oinarri-oinarrizko erreferentzia ukan zuela (garai hartako ETAkoek ohe-liburutzat baitzeukaten), abiaburu teorikoa markatu ziona alegia. Bertzeko ere, horrez batean ere, eta bigarren artikuluan halaan adierazten da argi eta klar, ez da nehondik ere Krutwig persona epaitu asmo ttipienik ere ukan; izan ere, obra honen mezu ezinago argia tarteko ere, berak obra horren ondotik oso bestelako ibilibidea urratuko baitzuen, asmo ideologizante hauek bazter utzi arront eta nazionalismoak berez bide oso zabal zein ezeingo idelologia hertsiaz haratagokoa zuela (60koetako eredu dekonstruktibista berteak beste) onartuaz.
Hemen, hartaz, Krutwigen Vasconia (“estudio dialectico de una nacionalidad) ekarri nahi ukan da hizpidera, hori soil-soil. Honakoxe derrazunean (“Krutwigek inpernuko marxismo zitala zabaldu nahi du eta euskal abertzaletasuna…),…ba zer erranen dizut, ba bai eta ez; obra, berau, da solastatzen ezinago argi eta klar; nolanahi den, ez, nik bertzetara adieraziren nuke kontua:
-Batetik, obraren izenburuak berak du aintzinatzen bere gogoa: euskal nazionalitatearen gaineko azteketa dialektikoa. Horrek ez badizu deusik ere iradokitzen, ba….
-Bestetik, obraren edukiek ongi ere ongi heltzen diote asmoari. Obra leitua duzula derrauzu, ba, alderik alde, ikusi ahalko duzu euskal nazionalitaren dekonstrukzioa egiten duela une oro, azterketa dialektikoaren galbahetik pasarazi eta, finean eta buruan, bere eduki zeharraldatuak nehondik ere nazionalismoaren asmopekoa ez den errail ezker internazionalistarantz abiarazi.
PNVz derrauzunarekin ez nago batere akort; nolanahi ere den, ez naiz saturen. Hemen kontua, eta goitiago erran dizut, ez da kontrakarrean jartze alderat jartzea. Pentsa dezaket (eta hau ere zurekin borrokan sartzea litzateke eta ez dut hori asmo) MLNVk kudeatu duen anbigotasuna goiti behiti, ez dela batere gustagarri ikustea argi beren ideologiaren zer-nolakoa hautemangarri egitea, ikustea nazionalismoaren xedeez zeharo bertzelako helburuak dituela haste-hastetik eta oinarri-onairri dituen idazki ideologikoetan argi eta klar adierazirik. PNVri buruz derrauzunak artikuluaren nondik-norakoetatik ateratzen zaitu, eta hor, ez naiz sarturen.
Nolanahi den ere, esker mila zure pentsua gurerat ekarriagatik
** Panpoxi:
Ikastolak, euskara eta euskal kultura ez ditu elizak salbatu. Horiek denek iraun badute, euskaldun batzuen borondate eta lan txalogarriari esker izan da. Horien artean erlijio-gizonak ere bai, badakigu hori. Baina erakunde erlijiosoetan agintzen zutenek beti egin dute gure kontra eta Frantzia/Espainiaren interes kolonizatzaileen alde. Hemen euskararen alde aritu diren apaiz eta fraileak euren izenean eta goikoen oniritzirik gabe aritu dira, panpoxa. Alegia: euskararen alde egin zuten euskaldunak zirelako, eta ez katolikoak zirelako. Euskara erlijioaren gainetik jarri zuten zoritxarreko gutxiengo bat izan ziren. Nik horien aurka ez dut ezer esan, eta ez daukat zuk bezala irainka ibili beharrik iritzia emateko. Begiratu gaur egun euskaltzaletasuna ordutik zenbat hazi den, eta begiratu gaur erlijioak ordukoaren aldean zenbat indar duen Euskal Herrian. Elizari dagokionez, nik neuk hauxe proposatzen dut: http://paperekoa.berria.info/plaza/2012-04-10/038/001/tenplu_birziklatuak.htm
Eta gerra espainol haren ondorioz apaiz euskaldunek jasan zuten guztia aipatu nahi baduzu, gogoan izan gerra hura ez zutela apaizek bakarrik galdu. Euskaldun ororentzat etorri zen zigorra, eta ez apaizentzat bakarrik. Zureari demagogia esaten zaio, panpoxa. Eta badakigu ETA baino lehen bazirela euskaltzaleak, noski. Baita PNV baino lehen ere.
Bestalde, zure ustez munduko ezkerrak Euskal Herriari kaka egiten omen ziola eta… Munduko eskuinak gauza bera egin du beti. Beti egon da gure zapaltzaileen alde, euren kolonialismo etnozidaren alde, eta beraz gure kontra. Garbi dago askatasuna nahi badugu geuk lortu beharko dugula, ez munduko ezkerrak ez eskuinak ez bait digu laguntza handiegirik emango. Oso txikiak gara eta munduak arazo asko ditu.
Sentitzen dut, baina ondorio honetara heltzen naiz zureak irakurrita: ez zara euskarazko testu arrunt bat ongi ulertzeko gai.
1 – Nik EZ dut Krutwigek bere Vasconian marxismoaren alde (bere matiz guztiekin, ez marxismo sobietarra, Euskal Herriko berezko «komunismoa» baizik, ezer ez da inorena eta dena da denena) egiten duela inola ere ukatu. Nik ukatzen dudana artikulu hauetan esaten dena da: liburuak marxismoa zabaltzea beste asmorik ez duela, eta abertzaletasuna horretarako aitzakia bat besterik ez dela. Hori ez da egia, liburuak hainbat atal ditu eta «Dialectica» horietako bat baino ez da. Zertarako balioko zion Krutwigi, marxismoa besterik ez bazuen buruan, nazioari eta euskarari hainbesteko garrantzia (nire ustez merezia) emateak? Edo marxismoaz hitz egiten ez duten ehundaka orrialdeek? Liburuaren muina Euskal Herria/Vasconia/eman nahi duzun izena benetako Europako nazio independente eta euskaldun gisa egituratzeko proposamena da, eta ez «marxismoa zabaltzea».
2 – Nire Sabino Aranaren zitek zera frogatzen zuten: PNVk euskarari baino garrantzia handiagoa ematen ziola existitzen ez den «arraza» bati, eta PNVk euskarari eta abertzaletasunari baino garrantzia handiagoa ematen ziola existitzen ez den Jaungoiko bati. Zuk jakingo duzu nondik nora heldu zaren herri zapalduen eta zapaltzaileen istoriora, nik jarri dtudan zitetan ez bait da horretaz zipitzik ere esaten. Beraz, zuk aurpegiratzen dizkidazun ergelkeria guzti horiekin, kopeta behar dela eta intoxikatzailea eta Foro de Ermua eta abar, hor konpon zaitez.
Nabari da Krutwigek PNV eta eliza katolikoa kritikatzeak ez dizula onik egiten. Eta zer nahi zenuen ba? Aranak existitzen ez den arraza bat eta erlijioa euskararen gainetik jartzen zituen. Aranak oso euskara maila eskasa zuen, baina ondo ulertu gabe hizkuntza aldatzen saiatu zen. Leizaolak ez zien seme-alabei euskararik irakatsi (hori da Krutwigek aipatzen duen desnazionalizazioa), eta euskararik gabe ez dago Euskal Herririk. Edo Leizaolarentzat Nafarroa ez zen “Euzkadi”. 1937 aldean PNVk prestatzen ari ziren independentzia ahaztu zuen eta jarrera estatutista lotsagarria hartu zuen, Kandido Sasetak berak onartzen zuen hori. Zer egin behar zuen Krutwigek, honi guztiari txaloak jo?
«Askapen ekonomikoaren aitzakiarekin Sobiet Batasuna, Txina, Kuba eta Ipar Koreako infernuak sortu dira. Eta Euskalerrian ETA eta ENAMen ekintza odoltsuak jasan behar izan ditugu. Askapen ekonomikoa aitzakia da ere, tirania molde bat inposatzeko». Hau beste kontu bat da eta beraz ez naiz asko luzatuko. Labur erantzuten saiatuko naiz: kapitalismoaren aitzakiarekin lehen mundua eta hirugarren mundua izeneko infernuak sortu dira. Eta Euskal Herrian indar okupatzaile atzerritar, sardinzar eta zipaioen ekintza odoltsuak jasan behar izan ditugu eta jasaten ari gara oraindik. Baita porlanarekin gure ama lurra txikitzea ere. Kapitalismoak berak sortu duen krisialdi ekonomiko honetan, euskarazko hedabideak ito beharrean daudela eta jendetza langabezian, Abiadura Handiko Tren bat egingo dugu gure ingurumena betirako izorratuz eta jendeari horri buruzko iritzirik eskatu gabe. Edota krisiaren aitzakiarekin, kostata lortutako eskubideak kentzen dizkigute etengabe. Kapitalismoaren tirania moldea jada inposatu digute eta hementxe bertan daukagu: aberatsa gero eta aberatsago, txiroa gero eta txiroago eta zapalduago.
Eta bai, PNV badago kapitalismo basatiaren alde. Faxista espainiarren kontra egon zen gerran, bai; PNVko batzuek ondasunak galdu zituzten horregatik, bai; baina PNV kapitalismoaren alde dago. Zerbaitegatik da eskuineko alderdia. Galdetu Neguri aldean, adibidez, kapitalismoaren kontra ote dauden. Leizaola jauna, euskara bai baina dirua ahaztu ez duen burgesia erdaldundua, Bilboko alkate erdalduna, horiek dira zuk diozun «euskal historia eta abertzaletasunaren etsaiak». Euskara bait da gure territorio libre bakarra. Hemen ez bait dago euskaldun izatea bezalako gudaririk.
Ez dut eztabaida hau eternitateraino luzatzeko asmorik. Azkenik, argitu itzazu zure buruko ideia nahasi horiek. Edo zure lagun maitea eta laztana naiz, edo intoxikatzaile gezurti Forodeermuakofatxa nazkagarri maltzur ikaragarria. Dena ezin da, panpoxa.
** kepa igeari:
Ez dut uste nire argudioa ezeztatzen denik. Nik diodana da PNVk erlijioa euskararen eta abertzaletasunaren gainetik jartzen zuela bere garaian, eta hori Sabino Aranaren esanetan argi eta garbi ikusten da. Gaur egun hala denik ez dut esan (nahiz eta JEL zale izena mantentzen duen).
** Paskarri:
Panpoxi esan bezala, nik ez dut ukatzen Krutwigek Vasconian marxismoaren alde egiten duenik. Abertzaletasuna eta liburu osoa marxismoa zabaltzeko aitzakia bat besterik ez dela, hori bai, hori ukatzen dut.
Bestalde zera esango nizuke nik, niretzat behintzat Krutwigen liburua ez dela izan «ENAMen oinarri-oinarrizko erreferentzia» edo «ETAkoen ohe-liburua». Krutwigen beraren hitzetan, lehen edizioaren 2.000 aleetatik gehienek itsasoan bukatu ondoren, autoritate espainiarrak izan ziren liburuaren ideien zabaltzailerik handienak. ETAk ez zuen Vasconia enkargatu, ez finantzatu. Ale batzuk banatu omen zituen, baina ez gogo gehiegirekin. Hego Amerikako euskal diasporako lagun batek animatu omen zuen Krutwig «liburu oso abertzale bat eta, gainera, progresista edo ezkerrekoa» idaztera. Honela zioen Krutwigek berak geroago: «Lo más extraño es que el autor de Vasconia no era miembro de ETA, y que esta organización, entonces, como aún hoy en algunos aspectos, era más aranista que sarrailhista (Fernando Sarrailh de Ihartza ezizenagatik), y uno de sus dirigentes, el Sr. Alvarez (Txillardegi zena, alegia), llegó a decir que Vasconia era un libro lleno de errores garrafales, y que era una calumnia contra ETA el decir que Vasconia hubiese sido publicado por ellos». «La policía española atribuyó a Vasconia el mérito de ser el libro que inspiraba a ETA. Desgraciadamente, eso no era verdad. Tales etarras solamente se han inspirado en la forma en que un mal discípulo toma las enseñanzas de su maestro, puesto que ETA tan sólo tomó de Vasconia, como es fácil demostrarlo, la parte exterior, pero se olvidó de lo que era justamente la base del pensamiento étnico de Vasconia, que era lo principal. Es decir, no han sabido comprender que se trataba de un nuevo planteamiento nacional».
Baina honetaz fidatzen ez denarentzat azken bost hamarkadak ikusi besterik ez dago. ETAk Vasconiatik hartu zuen bakarra, nire ustez zoritxarrez, «Bellica» atal laburra eta bertako askapen-gerraren kontzepua izan zela esango nuke. Eta hori ere ez zehatz-mehatz Krutwigek planteatzen zuen erara (bere hiruko taldeak, yankiak espainolak eta frantziarrak bezala tratatzea eta abar).
Krutwigen urte batzuk geroagoko hitzak: «En Vasconia se quería prescindir del punto de vista feudal del nacionalismo vasco y se presentaba una nueva concepción de las naciones, de las etnias». (…) «En Vasconia se establecen los diferentes factores étnico-nacionales, entre los cuales se incluye como el más importante, pero no como el único, el de la lengua nacional». Eta hemen ez eskuin abertzaleak, ez ezker abertzaleak ez dio eman euskarari behar eta merezi zuen garrantzia. Zentzu horretan inortxok ere ez zion Krutwigi kasurik egin. Eta horregatik dago gure hizkuntza gaur dagoen egoera negargarrian.
Eskerrik asko zuri ere iritzia horrela emateagatik, iraindu gabe eta errespetuz. Nahiz eta guk biok ez dugun berdin pentsatzen.
Barkatuko didazu, Beste Bat, baina 60garrengo hamarkadaren bukaeran ikastolak legez kanporatzeko bidetan egon ziren erregimen frankistarengatik eta elizak, instituzio bezala, elizako eskola lege irudia eskaini zien eta horrela legez kanporatze horretatik libratu. Hau gauza jakina da: eliza instituzioarengatik ezpalitza ikastolak eliratekeela existituko, frankismoaren olde errepresiboak jango zituzkeelako. Ulertzen dut zuk gure historia falseatu nahi duzula eta horrengatik ukatzen duzula hori. Ez al zenekien ba? Edota ez duzu jakin nahi hori?
Txorakeri gutxiago, Beste Bat, euskal elizak bere komentuak eta giza errekurtsoak jarri zituen euskararen alde elizaren bahimenarekin. Hori horrela izan zen, ukatzea gezurra esatea izango litzateke eta ikusten da gezurretan ez zabiltzala batere makal, Beste Bat.
Frankismoarentzat euskal apaiz abertzaleak eta euskal katolikoak oso gauza gorrotagarria ziren bere gerraren esanahi erlijiosoa apurtzen zuelako. Bai, euskal apaiz abertzaleak eta euskal katolikoak elizak gero emandako joera aurreratu zuten. Noski, gure herriaren patua jaso zuten. Eta gure herrian espainol ezkerrekoak ziren eta euskal abertzale katolikoak. Horiek guztiak izan ziren galtzaile.
PNV aurretik noski izan zirela euskaltzaleak, apaiz eta praile eta beste hainbeste euskal katoliko eta kristau izan ziren horiek, Agosti Xaho errepublikano Zumalakarregianoaren laguntzarekin.
Federico Krutwigek marxismoa euskal egoerara aplikatu nahi zuen eta horregatik planteatzen du «estudio dialéctico de una nacionalidad», hau da, dialektika bere ikuspegi eta azterketa modu osoa bereganatzen du. Zergaitik ukatzen duzu egitate hau? Bere marxismoa ez zela sobietarra? Marxismo txinoarekin zerikusi gehiago zuen, gero Vgarren asambladan ikusiko zen bezala. Jakin badakigu marxismo txinoa sobietarra bezain odoltzalea zela, ETA bera bezala.
Zure Sabino Aranaren zitek ez dute ezer demostratzen Sabino Aranak bizi zuen aberri zapalkuntzaren larritasuna baino. Irlandesek eta zuluek ez diete beren zapaltzaileei loreak botatzen eta Arana ez da gutxiago, espainolek Euskalerria ezabatzen ari baitziren. Hori edozeinek ulertu dezake, baina zu oraindik zatoz arrazismoaren kontu españolistarekin. Aranarentzat arraza nortasunaren zeinu bat zen. Baina berak estatuari begira errebindikazio huts hutsik politikoa egiten zuen, foruen berreskurapenaren errebindikazioa. Bestela begira zazu PNVren programa politikoa urte haietan.
Eta berriz ere zatoz erlijioa euskararen gainetik jartzen zuela Aranak. Aranak eman zion euskarari bultzada eta PNVk kontra egin zion espainiako elizari eta baita batikanoaren aholkuei bere. Gerra zital batean demostratu zuten jeltzaleek herria konsigna batikanoen gainetik kontsideratzen zutela eta era berean bere konpromezu erlijiosoarekin bat zetorrela bidezko gerra egitea eta euskal aberria defendatzea.
Kapitalismoa eta sozialismo iraultzailearen arteko borroka da zurea, borroka unibertsala eta ez abertzalea eta horren menpean jartzen dituzu zure sineskerak. Hori ez da abertzalea izatea, hori da euskal kausa iraultzaren kausaren mesederako jartzea. Eta jakin badakigu zenbateko malura ekarri dion horrek guztiak gure herriari. Ia mila hildako eta gizarte zauritu bat da horren ondorena. Hori munduko tren guztiak baino gauza larriagoa da. Eta hori da ezker inolaz ere abertzaleak Euskalerriari eman dion erregali pozoindua.
PNV kapitalismo basatiaren alde dagoela? Eskuineko alderdia delako? Baina motel zu Kuba eta Ifar Korea bezalako infernuko gizarteen moldeko gizarte moldea inposatu nahi duzu hemen. Hori bai dela benetako basatikeri eta gizakiaren kontrako gartzela modu galanta.
Portzierto, Kepa Igeari emandako erantzuna dela eta, Sabino Aranak euskal abertzaletasun politikoa sortu zuen. Bera da erreferentzia, ez zu eta zure kirako iraultzaile koadrilla. Berarengatik zuk daukazu abertzaletasunaren ideia bat. Gezurkeri gutxiago, kristaua eta katolikoa zelako izan zen bera abertzalea eta momentua iritsi zenean PNVk aski garbi demostratu zuen bere herria defenditzeko gauza zela.
Krutwgek berak aitortzen du Vasconiaren Bellica deritzan zatia oso osoki irentsi eta Vgarren asamblean jarri zuela ETAk. Nahiko nahaslea zarenez, argituko dizkizut bertako edukiak: Vgarren asanblea horretan, Krutwigen esanei jarraiki, nazionalismo iraultzailearen teoria onartu zen, frente desberdinen banaketa eta Maoren gerra popularra kontzeptua, marxismo-leninismoarekin batera. Hauek guztiak Krutwigek planteatu zituen eta gero Etxebarrieta anaiek asanblea horretan onartu zuten. Nahasketa gutxiago, Beste Bat, gauzak argiak baitira.
Barkatu laguna eta laztana deitzeagatik, zu Foro de Ermuako espainolista ezkerrekoekin zeikusi haundiago daukazu, dudarik gabe eta konfirmatu egin didazu.
Beste bat-i:
“Bestalde zera esango nizuke nik, niretzat behintzat Krutwigen liburua ez dela izan “ENAMen oinarri-oinarrizko erreferentzia” edo “ETAkoen ohe-liburua”. Krutwigen beraren hitzetan…”bere hastapenetako erreferentzia-idearioan, noski izan zela, agian horrek ere erangigo zion Krutwig-i bere obratik hain fite hastandu izana. Bertzetik ere, zera derraidazu, ETAk ez zuela enkargatu Vasconiahorrelakorik nik bedere ez dut erran…ez dakit, horrez baina zer erran gogo duzun, ezen, nik dakidala, Arestiren obra edota Oteizaren Euskal pentsamendua ere ez zeuden propio ETAren proiektuaren mesedetan neholaz eginik eta, alta, hiru ondasun intelektual horiek beretu zituen ETAk segiatuantxe bereari abia emate aldera. Bertzeko ere, zehazturen ditut nire eleak, oinarri-obra ukan zutela derradanean, ez dut erran gogo ENAMen 50 urtetako ibilian, baina ere bere hasiera 10/15 urtetako ibili hartan.
-Aintzina eginez, zera derraiguzun honexekin (“Krutwig “liburu oso abertzale bat eta, gainera, progresista edo ezkerrekoa”)barka, baina hori ez da halaan nehondik ere. Ezkerreko eta progresista direlakoak eufemismo soilak dira –obra delakoa azterketa dialektikoaren potentzia osorik jartzen baitu abian eta berorren galbahetik iraganarazi euskal nazio-kontzeptu zein eduki guzi-guziak). Delakoan ezkerrekoak edota progresistak, adjetibo gisara, ez lukete esplikazione zuzenik emanen obraren gainean…horrez batean ere, bertze horrenbertze, abertzale terminoaz denaz bezainbatean: nazionalista zenik nehortxo ere ez animaturen erratera?, ezta halaan? Noski baino noskiagoa, izan ere, ez al zen Polpot ere abertzale peto-peto bat izan (noski, bethiere bueltan gurean termino horrek baithan ukan duen adiera bikoitzarekin).
…La organización más Aranista? Nehondik baina? Erakundea zein obra hau soil-soil esplika litezke aranismo eta nazionalismoarekin eginikako zeharoko etenatik, etena errotikakotik…Zer ere zerraten zuten ETAko kide horiek?, nazionalismo eta aranimoarekiko gorroto eta mezprezu guztizkoak esplikatzen baitu, bertzeak bertze, beren sorkuntza huraxe. Txillardegiren aitorrei dagokienez, ez nau harritzen batere…izan ere, betidanik izan dugu bera eta Erakunde/Herri Batasunaren arteko desadostasunak: Erakundeak beti internazionalista-iraultzailetzat jo du bere burua eta Txillardegik ordian bethiere abertzale (nazionalista) ezkertiartzat…
ETAk obratik hartu zuenaz eta ez zuenaz zabiltza bueltaka, eta horren harirat derrazu Krutwignen euskal pentsamendu etnikoez zuen ideia utzi zutela bazterKrutwigen pentsamendu etnikoa?, berriz ere erraten dizut, ez da Euskal Herriaren zerizanari emana bere obraz; ostera baizik, berori hartu eta irudikeria dialektikoaren galbahetik indarrean pasarazi eta hortik bertzelako eraiketa ideologizatua jalgi. Hor, bada, zinez baina ez didazu ukaturen oso bat eta akort egotu direnik obraren desirkundea eta Erakundearena.
Krutwigen Etnien gaineko bertzelako ikuskera berriaz, zera erran, guztiz bat, ez bainan urak zuk gogo duzun alderat; izan ere, hori da hain justu artikuloan berean derradana, alegia, 60ko hamarkadan Estaturik gabeko anitz nazio, beren askapena gogo tarteko, orduko mugimendu sozialistetan ikusi zuen bide, sarriaskotan, zin-zinez eta soil-soil beren nazioa askatzeko gogo hartu zutelarik. Horrek eman liezaike desenkusa orduko zenbaitzuei, baina bidea huraxe izatu zen, nahiz nahikunde eta desirkunde diferenteetarik (batzuok nazionalistak eta bertzetzuk internazionalistak)
Hizkuntzari dagokionez, damurik, ezin kasu egin ez ETAk ez ezeingo txokotako gizasemerik; berori, euskaldunberria, autodidakta, euskaldundu eta 5-6 urtetarat euskaltzaindian sartu; hori bai 8 hizkuntza aparte zekizkielarik…espero izaitekoa zenez, holatsukoa ere bere desirkundea euskaraz denaz bezanbatean…damurik, askoz ere apalagoak gure antzeak eta gaitasunak herritar gisarat. Nolanahi ere den, ni guztiz bat, lapurtera batuarako eredu kasik soiltzat hartu beharraz denaz bezanbatean.
Amaitze alderat, lehengo bererat oraikoan ere, esker mila eskuhartzeagatik, kontrakarrean nagokizula ere, eskertzeko nolanahi ere, eta bethiere kontu honen muturrak aska gabe uzteko parada ezinago ona.
Beste bat,
Izan gaitezen zentzudun. Beste batek esaten diguna iraingarria da, mesdez, entzun behar direnak. Lehen-lehenik, Vasconia obrak markatu zuen intelektualki mugarri erabateko bat; orduko hartan oraindik ez zegoelako antzekorik egina, alegia, Euskalerriari buruzko azterketa dialektiko bat; inolaz ere ez etnikoa (“beste bat”ek dioen moduan); inolaz ere linguistikoa, inolaz ere antropologiko-kulturala…horrekin batera, etnikotik? Noski duela, datuz eta edukiz zeharo hornitua, baina, obra hortan xedea da eta erabilitako metodoa da azpimarratu behar dena eta delako eduki guztia (Paskalek ondo dioen moduan) azterketa dialektikorako zen. Egindako lehendabizikoa, oso garaiko aldi berean (60ko hamrkadan han eta hemen egiten ari ziren paretsukoak, baina hemen zeharo estrainekoa. Gero ETAk eskatua ez zela egina? Ez baina, baina ETA sortu zeneko humus berean jaioa? Bai, eta ETAk segituan bere egin zuena? Baita ere; Etxebarrieta bere-berea egin zuen, izan ere, hortan hartu zuen bai berak bai bere erakundekideek bere klase-iraultzarako oinarri intelektua; berau, por tzierto, aranistatik ez du ezertxo ere, berorrek sortzen dion iguina eta naska erreferiantzeko ez bada. Gero, gerora, Kutwigek bere obraz egiten duen duen kritika…ba klaro, hasiera batean inkluso berarentzat geratzen da motz (hortik aranistatzat kalifika izana, baina ez obra izatez halakoxe degulako) eta bigarren fase batean, justo kontrakoarengatik kritikatua, Krutwig benetan nazionalista zelako eta bere obra hori atera eta laster berorretik egin zuen eskapada (horregatik ere, esan izan da hemen ez dela Krutwig pretsonaren gainera epaia bota nahi, baizik eta bakar-bakarrik delako obra horren gainean.
Obra horrek markatu zion abiaburua ETAri…bestela esan diezagula “beste bat”-ek zein beste obratan hasi zuen ETAk bere ibilbide marxista eta gerorako maoistarekin. Hau izan zen obra hori, eta bestela eman dezala zein zen, esaterako, Etxebarrietak eskuartean zerabilen obra…
Badakizue, zer, “beste bat” honen atzean ez dagoela ez ezjakina ez inozokeria, auziaren barnemuina destxuratu nahia baizik…
Hara zer dioen ingelesezko wikipediak berak:
Vasconia (1963) published initially under the pseudonym of Fernando Sarrailh de Ihartza, where he describes an ideal Greater Basqueland comprising all the supposedly historical territories, from the Garonne to the Ebro rivers. It is inspired by the Algerian independentism and anti-colonialism and proposes armed combat against Spain and France, taking Basque nationalism beyond the traditional views of Sabino Arana. This book was clandestinely published with a limited circulation. The Francoist police believed that it was an inspiration for ETA, which was not the case, but police questioning stirred the interest of many members and sympathizers of the armed group, giving some fame to Krutwig. The intellectual and former ETA member Jon Juaristi narrates that, during reminiscences, fellow member Juan María Bandrés once commented «So you are the one who actually read it!».
ze esplikazio potokoa! ikusten dena da Beste Bat jaunak ez duela Vasconia irakurri eta irakurri gabeko azterketa hutsal eta faltsua ageri digu hemen jendearen despistagarri.
Hemen egia hauxe da, Vasconia liburu komunista dela, orduan Krutwig komunista zela goitik beheraino eta helburu komunistarekin egin zuela. Beraz ingelesezko wikik kriston despisteak saldu nahi dizkigu egi politak bailiran.
Ikusten da ere Beste Bat eta halakoen kasta, Vasconiaren kasuan faltsukeriaren erabat aldekoa. Hori da beren eskola, faltsu argudiork gabekoena. Hori da hauen abertzale aurpegi engainagarria. Beren oinurrats ezker muturrekoak ezkutatu nahi dizkigute. Beti betiko lanean.
Bertze behin ere, damurik, BESTE BAT-ek, gure forokide entseatuak, hor darrai, oraiko honetan oso klar ez dugularik ikhusten nondik-norat ari zaikun; “Zamarripak” ongi azpimarratzen duen gisarat, ezinago erakutsian jarri digu ez duela obra neholaz irakurtu.
Aholku bizkor eta gutti batzuk:
-Obrari sikiera so ttipi bat botatzekoa.
-Gerorat obraren sasioan berean bere egileak, alegia, Krutwigek, berorretaz zer zerran, bateko.
-Eta, bertzeko, handik harat, gerorat, berorrek nola utzi zuen bazterrerat berorren obra zena, nolaan uko egin zion eta nondik egin zion kritika alderik alderatekoa.
Aipatu puntu horiek atxiki gabe, zinez, ezinezko deritzot zurekilan gai honen gainean aritzeari. Hartaz, BESTE BAT, Wikipedia guttiago, eta hariari, azkeneko posteetan luzaturiko argudioei eta galdekizunei buru egiezu!
Anartean ez entseatu saio alperrikako zein hutseginez,