Pello Sasiain
Euskaldunok, tradizio komunal baten ondorengoak gara, beren balioak gaurdaino ekartzeko gai izan gara, ez bakarrik “banaketako” proposamenak eskainiz, populisten artean oso modan dagoenaren bidez, baizik eta aberastasuna sortuz gure balioen arabera sortutako ekimenekin.
Izan ere, gure nortasunaren dimentsio komunalena azpimarratu nahi badugu, auzolana gogora ekartzera behartuta egongo gara, kultura tradizionalaren erreferente nagusietako bat baita. Askok uste dugu erreferente horretan kontzentratzen direla euskal ereduaz hitz egiteko balio esanguratsuenak.
Iragana «Euskal Herri Bidea»-az hitz egiteak iradokitzen duen etorkizunarekin lotzeko konpromisoa ezin hobeto definitzen du Arizmendiarrietaren pentsamenduak, gizakiaren izaeraren eraketaren jarraitutasuna azpimarratzen duenean, bere esanetan, «agertu baino ehun urte lehenago abiatzen baita».
Begiratu dezagun atzera, duela ehun bat urte. Garai hartan, kontsumoari lotutako lehen kooperatibak sortu ziren Euskadin, eta premia partekatuaren ondorioz sortu ziren. Auzolanetik eta premisa horretatik abiatuta, gure lurraldean hain berezia eta hain errotua dagoen eredu ekonomiko eta sozial hau ehuntzen joan da.
Kooperatibek ez ezik, enpresa familiarrek ere, «etxea eta auzoa» balioetan txertatuta, euskal ekonomiaren esnatzea ekarri dute. Euskal Autonomia Erkidegoan industria-sektore indartsu bat hedatzea ahalbidetu dute, eta horri esker, euskal ereduak dakarren » tresna» eredua sostengatzen zuen nortasunarekin amaitu nahi zuten «sistemetan» ere nabigatu ahal izan da.
Euskal Herri-bideak behetik ezartzen den lankidetza eskatzen du, inplikatu guztien parte-hartze kontzientearen bidez. Deigarria da jatorrian ikuspegi horrekin sortutako ekimen guztien aurka agertu direnek ereduaz jabetu nahi izatea, terminologikoki behintzat.
Haientzako eredua beti egon da sistema bat lortzearen mende. Euskal herritarren auzo-praktika historikoak eta sistema bertikalistak bateraezinak direnez, azkenean paternalismo totalitarioetan amaitzen dira, eta, ondorioz, eliteak askotan jabetu dira gainerakoei gailentzeko ahaleginean, edozein metodo erabiliz, baita hilketa ere, gainerakooi gizarte-giro ezduinean bizitzea eragin digutela.
Euskal bideak zerbait erakutsi badu ezkerrera, benetako iraultza pertsonaren askatasunetik egiten dela, eta behetik gora; eta eskuinera, benetako askatasunik ez dagoela justizia sozialaren alde pertsonalki eta kolektiboki tematu gabe. Gure esperientzia historikoaren irakaspen nagusia da, Agirre lehendakariak esango lukeen «giza duintasunaren eta askatasunaren zentzu historikoa» transmititzen diguna, gaur egun euskaldunok garena eraikitzen laguntzen diguna.
Pradales lehendakaria Euskal Herri-bidea indartzeko hautua hartu duela dirudi, prest egongo al gara besteok bide hortik jarraitzeko, bata bestearekin lankidetzan aritzeko, benetako eraldaketa pertsonal eta sozialaren zerbitzura?
——————————–
- Artikulu honen hausnarketara nire emailean jaso dudan ondorengo egitarauak eraman nau:
–VI- FRANCISCO GARMENDIA MINTEGIA
2024-09-28 MERCERO Gunea (Lasarte-Oria) 09: 15etatik 13: 45etara
| ORDUTEGIA | GAIAK | PONENTEAK |
| 9:15 | Harrera | |
| 9:20 | Ongi-etorria | Natxo Izeta Beraetxe
Oreki Fundazioa |
| 9:25 | Azalpen orokorra; Mintegiaren zentzua elkarbizitzarako oinarrien bilaketan | Andoni Eizagirre Eizagirre
Oreki Fundazioa |
| 9:45 | ‘Iraganik gabe, etorkizunik ez. Historiaren tokia atzoko eta gaurko Euskal Herrian’ | Mikel Aizpuru Murua
Euskal Herriko Unibertsitatea |
| 10:30 | Kafea | |
| 11:00 | ‘Euskal gizabidearen beharra, bilaketa eta argitasuna. Transmisioa erabat eten eta betiko gal ez dadin’ | Jon Mentxakatorre Odriozola
Mondragon Unibertsitatea |
| 11:45 | ‘Itxaropenezko begirada bat etorkizunari Askatasuna goiburu, giza eskubideak oinarri eta herrigintza ubide duen abertzaletasuna’ |
Asier Aranbarri Urzelai, Deustuko Unibertsitatea |
| 12:30 | Taldekako gogoeta eta elkarrizketa | Partehartzaile guztien artean |
| 13:45 | Bukaera | Oreki Fundazioa |
Eskerrik asko, Pello.
Norbaitek mintegira etorri nahiko balu, hurrengo helbidera idatzi beharko luke:
oreki.pg.mintegia@hotmail.com
Oreki Fundazioa
Gizabidea Helburu.
Zorionak Oreki, osatu duzuen programa oso interesgarria da.
“Herri-bidea”, garai berrirako ikaskuntza gisa, gogorarazten digu askatasunean eta hurkoarekiko errespetuz pertsonen zerbitzura lan egiteko modua erronka berriei erantzuteko eta ongizatean, modu etikoan eta modu estrategiko eta eraginkorrean elkarrekin bizitzeko modua dela.
Euskal pentsamolde historikorako, burujabetza, auzokidetza, etxaguntza bana ezin diren elementuak dira , elkarrekin estuki lotuak, herrigintzaren esparru orokorrean kokatuko behar direnak. Horien guztien arteko harremanaren adibide gisa, noblezia unibertsala aipa dezakegu, belaunaldien arteko transmisioa egiten duena Etxearekiko loturaren bidez eta berdintasunezko izaera dakarrena; aldi berean, askatasuna blindatzen du menderatze publiko edo pribatu ororen aurrean, eta horrek guztiak auzo-elkarrekikotasunaren funtzionamendu egokia errazten du.